Yazıya bu başlığı verməyimizin bir neçə səbəbi var. Səbəblərdən biri bir tarixi hadisənin qədim Parisin balıq bazarında baş verməsidir. Həmçinin yaxın zamanlarda Lənkəran şəhərinin balıq bazarında baş verən bir hadisə də belə bir yazıya səbəb oldu. Bəzi ağzıgöyçəklərin bu yazıya "bazar söhbətləri”dir deyə məna verməməsi üçün bu cür yanaşma ilə çıxış etməli olduq. Əslində belə bir yazını bir müddət əvvəl planlaşdırırdıq. Bu müəyyən səbəblərdən yubandı. Lakin son günlər yenə meydana çıxan bazar söhbətləri mövzunu aktuallaşdırmış oldu. Yazının yubanma səbəblərindən biri bəlkə də kimin isə dediyi fikirləri qabartmaq istəməməyimizdən irəli gəlirdi. Lakin ...

            Bizə daxil olmuş məlumata görə Lənkəranda keçirilən AZAL-la oyundan öncə klub rəsmisi Gəray Qarayev şəhərin bazarına gəlmiş və balıq almaq üçün "balıq bazarı” deyilən məkanda olmuşdur. Burada əhalinin çox hissəsi təbii ki, Gəray müəllimi tanımış və futbolla bağlı çoxlu sorğu-sual etmişlər. Gəray müəllim də ekrandan deyə bilmədiyi bir çox məsələləri bildiyi qədər maraqlananlara söyləmişdir. Onun söylədiklərinin içərisində "bu il sizi çempion olmağa qoymayacaqlar”, "heç kuboku da almağa qoymayacaqlar”, "heç ikinci yeri də tuta bilməyəcəksiniz. Sizə yalnız üçüncü yer nəzərdə tutulub” kimi fikirlər söyləmişdir. Bundan narahat olan "Xəzər Lənkəran” azarkeşləri bizə də zəng edib bunun qarşısının alınması üçün belə məsələləri işıqlandırmağımızı xahiş etmişdilər. "12cioyuncu.info” saytında bu məsələyə iki yazı ilə toxunulsa da, biz hələki dediyimiz səbəblərdən və bir az da dəqiqləşdirmə səbəbindən gözləməli olmuşduq. İndi isə uyğun görüntülər də olduğundan çıxış etməli olduq. Bura əlavə olaraq Kazbek Tuayevin "Xəzər Lənkəran”ı "qaraçı alayı” adlandırmasını, Rail Məlikovun "Bakı” ilə oynadıqları son çempionat oyunundan sonra dediyi "Bakı belə oynayarsa, "Xəzər Lənkəran”ı kubokdan kənarlaşdırar” və sonra da Elnur Allahverdiyevlə bağlı dedikləri "çaqqal ulayır”, " onun getdiyi yer Lənkəran bazarıdır”, "bazardakılar "Xəzər Lənkəran azarkeşləridir” kimi fikirlərin meydana çıxmasını əlavə etmək olar.

            Gəray Qarayevin dediklərinə müəyyən qədər aydınlıq gətirdik və bu özünü həyatda da doğrultmaqdadır. Amma Gəray müəllim həmin turdan sonra "İdman Azərbaycan” telekanalındakı "Premyerliqa” verilişində aparıcı Rəşad Rafiqoğlunun ona ünvanladığı, "çox sevindirici haldır ki, əsasən Lənkəranda belə möhtəşəm azarkeşlik var” deməsinə, Gəray müəllimin cavabı belə oldu: "Bəli, çox sevindirici haldır ki, artıq orda da futbolu başa düşməyə başlayıblar...”. Biz isə Gəray müəllimin nəzərinə onu çatdırmaq istəyirik ki, Lənkəranda lap çoxdan futbol oynanılır. Buradakı insanlar futbolu çox gözəl anlayır. Təsadüfi deyil ki, bu il Lənkəranda futbolun 90-illiyi qeyd olunacaq. Bundan da əvvəl futbolu başa düşüblər ki, sonra onu oynamağa başlayıblar. Bu isə Gəray müəllimin yaşından da çox bir zaman deməkdir və belə fikir söyləyərkən diqqətli olmaq lazımdır. Lənkəranda futbol 2004-cü  ildən, yəni "Xəzər Lənkəran” futbol klubu bərpa olunduqdan sonra yaranmayıb. SSRİ dövründən əvvəl də Lənkəranda futbol olub, SSRİ dövründə isə həmin ölkənin ikinci dəstəsində Lənkəranın "Xəzər” komandası uğurla çıxış edib. Hər zaman isə bu komandaya möhtəşəm azarkeşlik olub. Əgər siz futbol adamısınızsa, bütün bunları yaxşı bilməliydiz ki, belə bir fikir səsləndirməyəydiz. Bu Azərbaycanın futbol tarixinin parlaq bir hissəsidir.

            O dövrlərdən söz düşmüşkən 1978-1982-ci illərdə Lənkəranın "Xəzər” komandasının baş məşqçisi olmuş və Azərbaycanın futbol tarixinin tanınmış simalarından olan Kazbek Tuayevin son fikirlərini heç də ona yaraşacaq sözlər olmadığını demək istəyirik. Yaddaşlarımızda Lənkəran "Xəzər”i ilə gözəl xatirə kimi qalmış Kazbek Tuayev əvvəl işlədiyi yer və komanda haqqında belə sözlər deməməli idi. Əslində "Futbol+” qəzetinin müxbiri Hüseyn Cəbrayıloğlu bu məsələ ilə əlaqədar çıxış etdiyi yazıda kifayət qədər samballı fikirlər söyləyib. Biz də onu əlavə etmək istərdik ki, o vaxt böyük SSRİ dövlətində indi legioner deyə adlandırdığımız Rusiya vətəndaşları da elə Kazbek Tuayevin məşqçi olduğu dövrdə də az deyildi. Yerli futbolçularla yanaşı komandamızda kifayət qədər başqa respublikaların vətəndaşları da top qovurdu. Söhbət yerli futbolçulardan gedirsə. Elə Kazbek Tuayev komandada baş məşqçi işlədiyi dörd il ərzində Lənkəran komandasına digər respublikalardan 135 futbolçu dəvət edib. Bunlardan Çeremisov, Abayev, Burayev, Çuprinin, Xramov, Jukov, Ketaşvili və sairlərini misal çəkmək olar. Dörd ildə digər respublikalardan 135 futbolçu dəvət edən Tuayev, indi yerli-legioner məsələsinə niyə bu qədər qısqanc yanaşır. O dövrlərdə kifayət qədər legioneri dəvət etməkdənsə, yerli futbolçu yetişdirsəydiniz, bəlkə də indi legionerlərə bu qədər ehtiyacımız olmazdı Kazbek müəllim! Həm də ki, "Xəzər Lənkəran” bu gün ölkənin ən güclüsüdür deyirik! Bəlkə buna görə bəziləri bunu həzm edə bilmir?

            Rail Məlikovun həm əvvəllər klub yoldaşına, həm də indiki milli komanda yoldaşı olan  Elnur Allahverdivevlə bağlı, həmçinin  "Xəzər Lənkəran” azarkeşlərini "bazar adamları” anlamına gələn açıqlamalar verməsi isə öz səviyyəsinə işarədir. Oynadığı kluba hörmət etməyərək onun formasını yerə çırpan, doğulduğu ili, adını, soyadını dəyişən birisindən əlbətdə bunu gözləmək olar. Rail bəyin nəzərinə bir şeyi də çatdırmaq istəyirik ki, bir vaxtlar "Birlik kuboku”nda Ermənistanın "Pünik” klubuna qol vurmuş və sonradan 2004-cü ildə "Qızıl oyun”da "Xəzər Lənkəran”a da qol vurmuş Ruslan Abbasovdan soruşanda ki, hansı qol sənin üçün daha yaddaqalan olub? Cavabında Ruslan Abbasov: ”əlbətdə "Xəzər Lənkəran”a vurduğum qol! –demişdi. Bəlkə də onun "Xəzər Lənkəran”a vurduğu qol daha baxımlı idi. Amma bir azərbaycanlı kimi o belə düşünməməli və belə deməməliydi. İndi hanı bəs Ruslan Abbasov. Yenə "Neftçi”də oynayırmı?  Xeyr, az sonra o komandadan kənarlaşdırıldı. İndi bir futbolçu kimi ortalıqda da yoxdur. Amma dediyi sözlər tarixin yaddaşında onu kölgədə saxladı Bax bunları düşünmək lazımdır.

            Lənkəranın bazarı, xüsusən də balıq bazarı ilə bağlı fikirlərimizi söylədik. Qaldı Parisin balıq bazarı məsələsinə, mövzunun müəyyən hissəsi bazarla əlaqədar olduğundan və ağzıgöyçəklərin bunu bazar söhbəti kimi qələmə verə biləcəyi üçün qədim Parisin balıq bazarından bir misal çəkməyi də uyğun bildik.

Qədim Parisin tör-töküntülü balıq bazarında bir balıq satan qadının kimdən hamilə olduğu bilinməyən elə balıq satdığı stolun (polkanın) altında günün günorta çağı bir uşaq dünya gətirməsi ilə başlayan bir tarixçə var. Bu haqda "Parfümer” adlı gözəl bir film də çəkilmişdir. Filmlə tanış olmayanlar, mötərizədə təqdim etdiyimiz link vasitəsi ilə izləyə bilərlər ( http://www.filmvaktim.net/koku-filmi-izle/turkce-dublaj-izle.html ). Uşağı dünyaya gətirib, sonra onu elə orada da atan qadının aqibəti edam olursa, uşağın aqibəti isə daha fərqli olur. Sonra ovaxtkı uşaq evinə verilən Jan Batist Qrani burada böyüyərək gənc yaşa çatır. Lakin hamıdan fərqlənən bu uşaq fövqəladə iybilmə qabiliyyəti ilə seçilir. O, bunu özü də dərk edir. Sonra onu gətirib Parisin başqa bir bazarında qul kimi satırlar. Buradan başlayan həyat yolu isə onu birvaxtlar, 30 il əvvəl İtaliyadan gəlmiş və Parisdə məhşurlaşmış olan ətriyyat mütəxəssisi Cüzeppe Valdininin yanına gətirib çıxarır. O, burada öz xüsusi istedadıyla Cüzeppe valdininin diqqətini cəlb edir. Ondan ətriyyatın bir çox sirlərini öyrənir. Cüzeppe Valdininin ona söylədiyi əfsanəvi ətir haqqında məlumatlanır. O, sonradan özündə olan fitri istedadıyla bunun hazırlanması haqda fikirləşir. Bunu həyata keçirmək üçün isə o qatilə çevrilmiş olur. Belə ki, insan övladının hiss edə bilmədiyi iyləri o gözəl qadınlarda təbii olaraq olduğunu dərk edir. Bunun üçün isə o belə iyə malik olan qadınları öldürüb onların bədənlərindən gələn həmin qoxunu müxtəlif üsullarla maye halında çıxarmalı olur. Əfsanəvi ətir 12 komponentdən ibarət olduğu üçün o, 12 qadını öldürməli olur. Nəhayər əfsanəvi ətir hazır olandan sonra o, ələ keçir, edam qərarı verilir. Böyük və minlərlə insan olan bir meydanda onu edam qurğusuna gətirən zaman Jan Batist, özü ilə hazırladığı ətiri də götürmüş olur. Ətirin müəyyən hissəsini üzərinə damcıladandan sonra nəinki onun ölümünü israrla tələb edən minlərlə insan, hətta cəllad və hakimlər belə bu gözəl iydən özlərindən gedir və hamı bir-birinə sarılır. Beləcə adamların arası ilə sakitcə çıxıb öz uşaqlığı keçən məhəlləyə tərəf gəlir. Gəlib məhəllədə yaşayan adamlara yaxınlaşanda isə ətiri büs-bütün üzərinə tökür. Əvvəlkilər kimi məst olan insanlar onu öpüb-yalamağa, sonra isə yeməyə başlayırlar. Bir neçə dəqiqə sonra isə Jan Batistdən heç bir əsər-əlamət qalmır və o, öz kəşfinin qurbanı olur.  

İndi bizim futbol aləmində kimlərsə nəsə söyləyərək özlərini sanki kəşf etmiş alim kimi aparanda fikirləşməlidirlər ki, sonra öz "kəşflərinin” güdazına getməklə tarixə düşməsinlər.