Bəli, Avro-2012 yə vəsiqə qazanmaq üçün millimizin də yer aldığı "A qrupu”nda da güclü mübarizə gedir. Əslində bunu bir az da dəqiqləşdirsək, turnirə vəsiqə verən 1 və 2-ci yerlərdir. 1-ci yeri elə əvvəlcədən özəlləşdirən və keçirdiyi oyunlarda maksimum nəticə göstərən millimizin baş məşqçisinin həmvətənləri öz qazandığı nəticələrlə artıq bunu ilk pillənin sahibi olaraq rəsmiləşdirmiş kimi görünürlər. Dediyimiz mübarizə 2-ci pillə və ya 2-ci vəsiqə uğrunda gedir ki, bu da əsasən Türkiyə, Belçika qismən də qrupda yer alan Avstriya yığmaları arasındadır. Qrupda yer alan digər iki komanda, Azərbaycan və Qazaxıstan milliləridir ki, bunlar da həmişə olduğu kimi sonuncu olmamaq uğrunda mübarizə aparırlar desək yanılmarıq. 

            Çox təəssüf ki, ölkə müstəqillik əldə etdikdən FİFA və UEFA-ya üzv olduqdan və öz adı ilə seçmə mərhələlərdə 20 ilə yaxındır ki, iştirak etməsinə baxmayaraq hədəfi, yəni "təki sonuncu olmayaq” düşüncəsi ilə olan hədəfi dəyişməz qalır. Bunun obyektiv və subyektiv olan bir sıra səbəbləri var. Ölkədə futbol inkişaf etməlidir ki, milli komanda da bundan bəhrəsini görsün. Əslində əvvəlki illərə baxdıqda ölkə futbolunda kiçik sıçrayışlı inkişafın olduğunu demək olar. Amma mübarizə apardığımız köhnə və həm də futbolun kəşf olunduğu Avropa qitəsində bu kiçicik sıçrayışlar, digər böyüksürətli və futbol nəhəngləri olan Avropa üçün nədir ki? Bunu ancaq yarışların qalibi olan sürətli və çevik bir atla, bir qarışqanın yerişi ilə müqayisə etmək olar. Niyə ölkədə futbol lazımi səviyyədə inkişaf etmir? Bu haqda ölkədə fəaliyyət göstərən digər mətbuat vasitələri o cümlədən biz də kifayət qədər araşdırmalar aparıb çoxlu yazılarla çıxış etmişik. Lakin düzəlmir ki, düzəlmir. Əslində hamı, o cümlədən futbol qurumlarımız da məsələnin mahiyyətini bilməmiş deyillər. Çünki hər şey göz qabağındadır. Bunları dərk etməmək mümkün deyil. Lakin ambisiyalar imkan verərsə...

            Dəfələrlə hakim haqsızlıqları haqqında mətbuatın yazdıqlarına məhəl qoymayaraq, "özünəməxsus işi” davam etdirən futbol qurumlarımız, xüsusən də hakimlər komitəsi işin bu yerə çatmasında az pay sahibi deyillər. Bu fikri əsaslandırmazdan əvvəl Belçıkayla oyundan sonra yığmamızın baş məşqçisi Berti Foqtsun oyundakı əsas məqmlar, o cümlədən matçın dönüş nöqtəsi olan penalti epizodu haqda da fikirlərini təqdim edirik: "İlk qolu buraxdıqdan sonra öz oyunumuzu tapa bildik, hesabı bərabərləşdirdik, yaxşı oynadıq. Ancaq lazımsız penalti oyunun axarını dəyişdirdi. İkinci hissədə kombinasiyalı oynadıq. Son ötürmə alınmırdı. Öz səhvlərimizdən qol buraxdıq.”

            Bəli, demək istədiyimiz məqamlardan biri də elə bu idi, matçın axarını dəyişən "lazımsız penalti”. Gəlin görək həmin "lazımsız penalti” necə alındı. Bir az kənara çıxıb deməyi məsləhət bilirik ki, Azərbaycan çempionatında və ümumiyyətlə daxili yarışlarda  biz hərəmiz bir kluba azarkeşlik edirik, bu təbiidir. Lakin millinin oyunlarında bu əlbətdə ki, unudulur. Ölkənin bir nömrəli komandasına bütün futbolsevərlərimizin necə birlikdə yan-yana oturaraq azarkeşlik etməsi haqqında danışmaq bizcə artıq olar.

            Həmin "lazımsız penalti”yə elə eyni futbolçumuzun törətdiyi və epizoda görə sarı vərəqə aldığı lazımsız cərimə zərbəsindən gələn ötürmənin səbəb olduğunun hamımız şahidi olduq. Nəyə görə bu eyni futbolçu tərəfindən ard-arda törədilən iki lazımsız hərəkətin baş verməsi haqda fikir yürütsək, belə qənaətə gələ bilərik. İnsanda digər canlılardan fərqli olaraq şüurlu davranış qaydası olduğu halda, bütün canlılarda olduğu kimi ikinci bir instinktiv davranış qaydası da mövcuddur. Bu instinkt canlılarda irsən keçən və əlavə olaraq həyat fəaliyyəti nəticəsində formalaşan bir reaksiya növüdür. Bir az da dərinə getsək, bunlar da "şərti” və "şərtsiz” refleks deyilən formalarda təzahür edir. Məsələn, uzaqda görmüş olduğumuz halda belə kimsə limon kəsirsə və ya turş alça yeyirsə, bizim də burada ağız suyumuzun ifrazı baş verir. Yaxud da özümüzdən asılı olmayaraq əlimiz isti, qaynar bir əşyaya toxunursa əzələlərimiz o an yığılaraq əlimizin o andaca həmin əşyadan uzaqlaşmasına səbəb olur. Bu bizim özümüzü qorumaq üçün həyatda qazandığımız instinkt formalarıdır. Sözümüzü davam etdirərək demək istəyirik ki, bunun eyni futbolçu tərəfindən baş verməsi də elə dediyimiz kimi instinktiv yolla qazanılmış bir haldır. Başlığa verdiyimiz "Azərbaycan hakimləri milli komandamızın oyunlarına təyinat almasalar da məğlubiyyətdə pay sahibidirlər” kimi fikir də elə buna əsaslanır. Çünki, daxili yarışlarda belə hərəkətlərə dəfələrlə yol verərək bunun hakim tərəfindən cəzalandırılmamasını görən və sonradan bu hərəkətlərə televiziya ekranlarından futbol rəsmilərimizin "top əli tapdı, əl topu tapdı”, "gördüyümüz qədər təmas var idi və ya yox idi” kimi fikirlərlə müdafiə olunan bəzi futbolçularda bu instinkt halında artıq formalaşıb. Çünki, meydanda mübarizə aparan zaman belə futbolçu harada çıxış etdiyini unudur və öyrəşdiyi tərzdə epizodlarda özünü göstərir. Sanki bir anlıq daxili yarışlarda olmadığını unudur və instinktiv reaksiya nümayiş etdirir. Bunun da formalaşmasında bizim hakimlərimizin hansısa komandaya daim "simpatiya” göstərməklə onlarda formalaşdırdığı xüsusiyyətin payı kifayət qədərdir. Belə xüsusiyyətli futbolçu komandasının əleyhinə lazımsız cərimə zərbəsi qazandırır, lazımsız sarı vərəqə alır və nəhayət lazımsız əl toxunuşu ilə komandası əleyhinə lazımsız penalti qazandırır. Azacıq oyun epizodunda rəqibin ona toxunduğuna görə və ya geyiminə rəqibin sadəcə toxunduğu adi oyun epizoduna etiraz edərək hakimin üstünə yürüyür. Belçika millisinə 4:1 məğlub olduğumuz son görüşdə istənilən qədər belə instinktiv hallara rast gəldiyimizi deyə bilərik. Millidə bir çox klublarımızdan futbolçular çıxış edir. Lakin belə hallara daim daxili yarışlarda hakim tərəfindən "simpatiya” görən futbolçuların yol verməsi dediklərimizə əyani sübutdur. 

            Qaldı ki, müxtəlif məşqçilərin olmasına baxmayaraq, millimiz yenə əvvəlkitək məğlubiyyətləri sıralamasının bir əsas səbəbi də bununla əlaqədardır. Dünyaca tanınmış bir məşqçi olan Berti Foqtsa gəlincə isə onun bu neçə ildə heç bir irəliləyişə nail ola bilməməsi, daim futbolçu dəyişiklikləri ilə yadda qalaraq, əsas heyətin formalaşmasına belə nail ola bilməməsi, ard-arda böyükhesablı məğlubiyyətləri sıralaması bundan sonra da nikbinliyə əsas vermir. Burada ahıl, lakin acı zarafatları ilə həqiqəti söyləyən bir kişinin sözləri yada düşür. Onun bir vaxt iş bacarmayan birisinə dediyini eyni zamanda Berti Foqts üçün də yada salmaq olar: "Əgər işin bundan ibarətdisə, get hamama əndamıva çək kisə.” Bəli, bu köhnə vərdişlərdən və daimi böyükhesablı məğlubiyyətlərdən qurtarmaq üçün müəyyən təmizlənməyə həqiqətən də ehtiyacımız var.