Sizə bu dəfə bir məhəllənin sakinləri olan qonşulardan danışacağıq. Hər yerdə olduğu kimi bu qonşular da gah mehriban olur, gah da araları müəyyən məsələlərə görə dəyirdi. Əvvəl-axır görürsən ki, barışmalı olurdular. Bu barışıqda gah onların dostları rol oynayırdı, gah da məhəllənin bir ağsaqqalı olan Ramin kişi fəallıq göstərirdi. Belə ki, qonşulardan biri Rəvan adında bir gənc idisə, o biri qonşular Turan kişi, Neftulla baba, Xəzər müəllim, Kəpəz kişi, gürcülərlə dostluqda seçilən İNTiqam, dərdli Qarababa kişi, Qəbələli dayı, sehirli quşlardan danışmağı sevən Simurq əmi, təyyarə sürməyi xoşlayan, lakin maaşının getdikcə AZALması ucbatından təqaüdə çıxmağa hazırlaşan və buna görə də AZALan ləqəbi qazanmış AZAL kişi və digər iki qonşu da bir məhəllədə yaşayırdılar. O biri iki qonşu isə şəhər uşağı ləqəbi daşıyırdılar ki, aralarında da həmişə atmacalar olurdu. Biri o birinə deyirdi ki, sən həm çox gəncsən, həm də əsasən ordan-burdan gələnlərin hesabına şəhər olmusan. Bu gənc şəhərli də dil boğaza qoymayıb ona cavab verirdi ki, bəs yaxşı sən haçandan şəhərli oldun? Adına şəhər adı qoymaqla deyil ki...

            Nə isə bunların arasında daim belə kiçikli-böyüklü mübahisələr düşürdü. Birinin evi var idi, digəri kirayədə yaşayırdı. Neftulla babanın da bu məhəllədə əvvəldən imarəti olsa da daim orda burda qalırdı. Ona söz vermişdilər ki, sən məhəllənin ən yaşlısısan. Ona görə də ya sənin evini təmir elətdirib, səni ora köçürəcəyik, ya da 65 otaqlıq yeni böyük imarət tikəcəyik sənin üçün. Yazıq Neftulla baba da o günü səbirsizliklə gözləməkdən az qala beli əyilib. O qədər gücsüzləşib ki, bəzən başqa məhəllələrin lap zəifləri ilə dava da edəndə, onlara gücü çatmır. Belədə məhəllə ağsaqqalı Ramin kişinin də onu müdafiə etməyə gücü çatmır. Belə olanda Neftulla baba acizanə baxışlarla Ramin kişiyə sual dolu nəzərlərlə baxır ki, bəs nə oldu?

            Sizə Xəzər müəllimdən də danışım. Adının böyüklüyünə baxma, neçə ildir başqa məhəllənin uşaqları ilə dava edəndə həmişə döyülür. Düzdür bir-iki dəfə az qalıb ki, onlara güc gəlsin, amma nə olsun yenə də gücü çatmayıb. Bu il o biri məhəllədən lap bir uşaq-muşaq cüssəsində biri ilə dava elədi. Uşaq o qədər cocuq idi ki, anası hələ ona ozünü necə yumağı öyrədirdi. Ona deyirdi ki, bax belə qal, belə yu... Türk demişkən "Kal-yu”. Nə isə bu tifillə davada birtəhər Xəzər müəllim qalib gəldi. Amma Xəzər müəllimin ata-anası, bəzi qohum-əqrəbası o qədər sevindilər ki, lap bayram etdilər. Nağıllarda olduğu kimi az qala qırx gün, qırx gecə bayram edəcəkdilər. Amma di gəl mərdimazar qoydu ki... Bir həftəlik bayramı əvvəli Lex olmuş, indi isə loxun biri azzar etdi də...

            Elə o biri məhəllə sakinləri də necə deyərlər evdə xoruz, çöldə toyuq kimidirlər. Ara sıra qonşular bazara da gah bir yerdə gedirlər, gah da ayrı-ayrılıqda. Bəzən də elə olurdu ki, birinin aldığı mal, o biri qonşunun o qədər xoşuna gəlirdi ki, birtəhər ya gözdən salmaqla, ya da şirnikləndirməklə onun aldığı malı ondan qoparmağa müvəffəq olurdu. Belə hallarda əsasən məhəllə ağsaqqalı Ramin kişinin də, bir yandan üzdə, bir yandan da altdan-altdan gördüyü işlər də bəhrəsini verirdi. Elə son zamanlarda Xəzər müəllimin ya əfəlliyindən ya da acgözlüyündən istifadə edən Ranin kişi iki dəfə alınmış mala- Ay Xəzər müəllim bu nədir almısan? Bu mallar o qədər köhnədir ki, qabığı-dərisi lap qapqara qaralıb. Əşşi bunları nə qədər xarab olmayıb sat getsin deyə aldada bilmişdi. Daha Xəzər müəllim də fikirləşməmişdi ki, yaxşı yetişən malın elə öz rəngi olur. Ümumiyyətlə Xəzər müəllimin ötən il bazara baxan adamı çox ağıllı və mal seçə bilən biri idi. O, o qədər gözəl mallar bəyənirdi ki, az qala Xəzər müəllim daha bazara getmədən elə özü yaxınlıqda bir bazar aça bilərdi. Bu zaman da gözügötürməyənlər peyda oldu. Həm fikirləşdilər ki, daha ən yaxşı bazarı tanıyırlar. Oradan da malı necə almaq lazımdırsa, onu da öyrəniblər. Daha bilmirdilər ki, bundan əvvəl bu işlərə baxan şəxsin kifayət qədər bacarığı və istedadı vardı. O mal hazır olan kimi onun məsələsini həll edə bilirdi və ya malın hazır olmasına bir il qalsa belə , malın başını bağlayırdı.

Ondan sonra Afrikanın banan bazarına dediyinə görə bələd olan bir adamı işə götürdülər. Bu adam da çürümüş afrika bananlarından başqa bir sey ala bilmədi və birini də hətda yolda atmalı oldu. Nə isə alınan xarab mallar Xəzər müəllimin anbarında və soyuducusunda başqa sağlam nə var idisə, onları da xarab eləməyə başladı. Bunu görən Xəzər müəllim daha başqasına bu işi tapşırmağı qərara aldı. Bu arada Xəzər müəllimin qonşuları onun anbarında olan yaxşı malların da xarab olacağını görüb, elə öz razılığı ilə bir neçəsini ələ keçirdilər ki, bu barədə yuxarıda yazmışdıq. Bu işlərdə məhəllə ağsaqqalı ramin kişinin də rolu az olmadı. Yenə sağ olsun bir neçə yaxşı malı xarab olmağa qoymayaraq, başqa qonşulara onları alıb satdı. Həm özü pul qazandı, həm mal xarab olmaqdan qurtuldu, həm də məhəllə adamları istədikləri malı onsuzda axtarırdılar deyə, onların da işi düzəldi. Sağ olsun ramin kişi ki, belə savab işlər görməklə öz ağsaqqallığından yararlana bilir.

Xəzər müəllim məktəbdə idman dərsi dediyindən həmişə bazara getməyə vaxtı olmur deyə bu dəfə də bazarlıq məsələsini bir başqasına tapşırmalı oldu. Əvvəl özü də ona kömək göstərirdi ki, bir az işini yüngülləşdirə bilsin. Lakin təzə bazarlıq edən elə hey Xəzər müəllimdən səhv tutmağa başlayırdı ki, bu nədir alırsan? Bu ki, xarab maldır. Yaxud bu malın vaxtı keçmişini alma sütülünü seçmək lazımdır. Yeni bazarlıqçının səriştəli danışığını görən Xəzər müəllim bu işi məcbur bütünlüklə ona həvalə etməli oldu. Çünki o deyirdi ki, mən bazarlıq edəndə mütləq malı dişimə çəkib onun kal və ya yetişmiş olduğuna baxmalıyam. Nə olsun ki, bazara gələn adlı-sanlı müştərilər həmin mal üçün növbəyə düzülür. Onlar nə bilirlər bazarlıq nədir? Hətda bəzən dişləyib dadına da baxıram. Özü də bazarın nə gur vaxtı nə də səhər-səhər oralara getmək lazım deyil. Hava qaralana yaxın satıcılar evə dönən vaxtı getmək lazımdır ki, onda da malı dəyər-dəyməzinə, ucuz almaq olur. Beləcə köhnə bazara təzə dəb qoymaq istəyən Xəzər müəllimin bazarlıqçısı hər gün axşambazarına çıxsa da orada çürümüş mallardan başqa bir şey görmürdü. Çünki işini bilən bazarlıqçılar səhər tezdən bazarın ən yaxşı mallarını çoxdan alıb qurtarmışdılar. Anbarlarını, soyuducularını təravətli mallarla doldurmuşdular.

İşi belə görən Xəzər müəllimin bazarlıqçısı öz-özünə düşünürdü. Fikirləşirdi ki, mən nahaq belə kal iş tuturam. Sonra Xəzər müəllim məndən soruşanda ki, nəsə ala bildin? Bəs mən nə cavab verəcəyəm? Bundan sonra özünə soz verdi ki, o da başqa məhəllə adamları kimi bazara səhər-səhər getsin. Belə də elədi. Lakin artıq bazarda ölü mallar qaldığından çıxılmaz vəziyyətini başa düşdü. Bir gün səhər bazara gedən, daha doğrusu bazarın yolunu tanımadığından qonşulara qoşulan, Xəzər müəllimin bazarkeşi bazarda qəribə mallara rast gəldi. Satıcıdan soruşanda ki, bu nə maldır, haranındır belə? Satıcı da əsl bazar adamı olduğundan malını tərifləməyə başladı. Bəh, bəh, bəh... bilirsən nə maldır?! əladır. Bunu çox adam istəyib verməmişəm. Gəl götür. Birini 26 dəfə dişləyirsən, cəmi dörd dənə tumu çıxır. Birinin də toxumunu Braziliyadan gətirib Yunanıstanda əkiblər, hələ bilinmir bu necə möcüzəli olacaq?! İkisində də Yunanıstanın etigeti var, görmürsən? Yunanıstan malları da ki, özün bilirsən də... Onsuz da naəlac qalan bazarlıqçı bir mala baxdı, bir də etigetə. Fikirləşdi ki, əşşi qoy götürüm də pulunu ki, mən vermirəm, Xəzər müəllim verir də... Ordan burdan Yunanıstan tarixindən və mifologiyasından eşitdikləri də yadına düşdü. Malı gah Herakla bənzətdi, gah da Axillesə. Hətda gözündə Poseidonu üçqardaş Hadesləri də canlandırdı. Sonda baş allah Zevsi canlandırınca, -satıcıya, ver gəlsin dedi. Satıcı da xam müştərini yaxşı həriflədiyini başa düşüb, birə-beş qiymətə malları qablaşdırdı ki, götür apar. Amma heç kimə demə ki, bu qiymətə almısan! Yenə gələrsən bir-iki günə daha yaxşı mallarım olacaq. Bazarlıqçını da Yaşıl Bazarda belə aldadıb yola saldılar...  Amma vay Xəzər müəllimin halına.